Η Νίσυρος είναι γνωστή από την αρχαιότητα για τις διάσπαρτες θερμές πηγές της που αναβλύζουν σε πολλά σημεία των ακτών εξαιτίας του γεωθερμικού ηφαιστειακού πυρήνα της. Η πηγή του Μανδρακίου, 1,5 μόλις χλμ. ανατολικά του οικισμού, στη θέση Λουτρά ή Σκόπι, είναι από τις πιο γνωστές του νησιού.
Η πρώτη λειτουργία των Λουτρών έγινε το 1872, υπό μορφή αυτοσχέδιων παραπηγμάτων, από τον επιφανή Νισύριο Νικόλαο Αποστολίδη, που κατάφερε να θεραπεύσει την ψωρίαση από την οποία νοσούσε. Τις πρώτες αυτές υποτυπώδεις εγκαταστάσεις δώρισε ο ιδρυτής τους στην Κοινότητα Μανδρακίου. Σταδιακά η θέση άρχισε να προσελκύει Νισυρίους και ξένους που έπασχαν κυρίως από ρευματισμούς.
Το πρώτο μεγάλης κλίμακας υδροθεραπευτήριο οικοδομήθηκε το 1885, με επτά δωμάτια και έντεκα ατομικούς λουτήρες. Λόγω της μεγάλης προσέλευσης, το 1895 πραγματοποιείται νέα επέκταση, δυτικά της πρώτης. Το 1897, νέα προσθήκη ένωσε τις δύο παλαιότερες οικοδομές. Η τελευταία επέκταση, σε μικρή απόσταση από το πρώτο κτίσμα, στο ανατολικό άκρο του συγκροτήματος, εγκαινιάστηκε το 1912. Είναι το μόνο τμήμα του υδροθεραπευτηρίου που εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Οι τρεις πτέρυγες κατασκευάστηκαν σε ισάριθμες φάσεις, με χορηγίες κυρίως εύπορων Νισυρίων. Διαφημίστηκαν και κοστολογήθηκαν χωριστά σε οικονομικές κατηγορίες Α’ (1911), Β’ (1895), Γ’ (1885), ανάλογα με τις υπηρεσίες που παρείχαν,ενώ καθεμία φέρει τα μορφολογικά στοιχεία και είναι εξοπλισμένη με τα τεχνολογικά μέσα της εποχής της, αποτυπώνοντας την ιστορική εξέλιξη του συγκροτήματος. Όλα τα κτήρια είναι λιθόκτιστα, διώροφα και κεραμοσκεπή, διαμορφωμένα από λιτούς αλλά επιβλητικούς παραλληλόγραμμους όγκους. Το λουτρικό συγκρότημα καταλαμβάνει συνολική έκταση 2.550 τ.μ. Περιβάλλεται από μεγάλη αυλή και διαθέτει μια μικρή εκκλησία, αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Νότια των κτισμάτων υπάρχουν βοηθητικές εγκαταστάσεις, ενώ ένας λιμενοβραχίονας στα βόρεια εξυπηρετεί τον ελλιμενισμό μικρών σκαφών. Στο απόγειο της ακμής του, το θεραπευτήριο ξεπερνά τις τριακόσιες κλίνες με ισάριθμους λουτήρες και προσφέρει υπηρεσίες ευρωπαϊκών προτύπων: ευάερα, ευήλια και καθαρά δωμάτια, κομψούς μαρμάρινους λουτήρες, εστιατόριο, σφαιριστήριο, αναγνωστήριο και ηλεκτροφώτιση σε όλους τους χώρους.
Διαφημίζεται επίσης η παραλιακή τοποθεσία του, πολύ κοντά στην πρωτεύουσα του νησιού, καθώς και οι δραστηριότητες αναψυχής που προσφέρει, όπως θαλάσσιες εκδρομές, ψάρεμα και κυνήγι. Επισκέπτες συρρέουν από τα Δωδεκάνησα, τα παράλια της Μικράς Ασίας, την Αίγυπτο και αλλού. Την ίδια εποχή άλλωστε λειτουργούν παράλληλα τα Λουτρά του Παντελίδη στους Πάλους. Τα δύο υδροθεραπευτήρια συμβάλλουν δυναμικά στην ανάπτυξη του νησιού που για ένα διάστημα μετατρέπεται σε έναν από τους γνωστότερους ιαματικούς προορισμούς της Μεσογείου.
Πέραν των πρόσθετων παροχών, κύριος λόγος για την αθρόα προσέλευση επισκεπτών στάθηκε η θεραπευτική αξία του νερού της πηγής. Χημικές αναλύσειςαπέδειξαν ότι είναι κατάλληλο για τη θεραπεία μεγάλου εύρους παθήσεων, όπως ρευματοπαθειών, αρθροπαθειών, δερματικών, καρδιακών, αναπνευστικών νοσημάτων και προβλημάτων του κυκλοφοριακού συστήματος, ενώ θεωρήθηκε ισάξιο με αυτό φημισμένων ευρωπαϊκών λουτρών.Η πηγή κατατάσσεται στις ιαματικές υδροθειούχες αλιπηγές, φτάνοντας σε μέγιστη θερμοκρασία46οC.
Το 1939, νόμος ανακηρύσσει τα Λουτρά Μανδρακίου και επισήμως Λουτρόπολη και τα χαρακτηρίζει δημοτικά. Πλήθος ενεργειών έχουν γίνει κατά καιρούς για την αναστήλωση και συντήρηση των εγκαταστάσεων, χωρίς ωστόσο να δίνεται ποτέ η δέουσα προσοχή, με αποτέλεσμα, τη δεκαετία του ’80, να παύσει η λειτουργία των δύο παλαιότερων κτηρίων. Το 1987 συστάθηκε η Ανώνυμος Εταιρεία “Δημοτικές Τουριστικές Επιχειρήσεις Νισύρου” (ΔΗΤΟΥΡΕΝ) με στόχο τη διαχείριση των Λουτρών, καθώς και την εκπόνηση αναστηλωτικής μελέτης, την εξασφάλιση χρηματοδότησης και βέβαια την ολοκλήρωση του έργου. Το ίδιο έτος,το Υπουργείο Πολιτισμού κήρυξε το συγκρότημα στο σύνολό του ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έκτοτε προστατεύεται από την Υπηρεσία Νεώτερων Μνημείων Δωδεκανήσου.
Σήμερα λειτουργεί μόνο το πιο πρόσφατης κατασκευής κτήριο, έκτασης 1.216 τ.μ, στο ανατολικό άκρο του συγκροτήματος. Η κατάσταση διατήρησής του κρίνεται μέτρια και οι υπηρεσίες που προσφέρει απέχουν πολύ από ένα σύγχρονο υδροθεραπευτήριο. Τα άλλα δύο κτίσματα παραμένουν πλήρως εγκαταλελειμμένα. Το άλλοτε πολυσύχναστο συγκρότημα των δημοτικών ιαματικών λουτρών Μανδρακίου επιβάλλεται να ανακαινιστεί, καθώς εκτός από μνημείο αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, αποτελεί σημείο αναφοράς τόσο στη μνήμη των ντόπιων, όσο και για την οικονομική δραστηριότητα του νησιού.
Τοποθεσία:
Μανδράκι, Νίσυρος, Τ.Κ. 85303
Μέσο Πρόσβασης:
Με αυτοκίνητο
Πρόσβαση ΑμεΑ:
Πιθανή
Ώρες λειτουργίας:
Λειτουργεί ως ξενοδοχείο με δυνατότητα χρήσης των λουτήρων από Ιούνιο έως Οκτώβριο
Κόστος εισόδου:
ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΓΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΚΤΗΡΙΟΥ (Χρέωση για τη διαμονή στα δωμάτια και τη χρήση των λουτήρων)
